Podatak sa kojim se doslovno svako od vas susreo još u periodu pohađanja osnovne škole, odnosi se na činjenicu da je papir proizvod koji nastaje od drveta, to jest da papir nastaje kao rezultat prerade drveta.
Ono što značajan broj ljudi međutim ne zna, jeste da je proces proizvodnje papira izuzetno složen i komplikovan i da se sastoji iz niza faza koje kada se odvijaju direktno utiču na uništavanje i na zagađivanje životne sredine.
Iako zvuči gotovo neverovatno, od svih mogućih vrsta industrija koje postoje na svetu, industrija papira, to jest industrija papirnih materijala, zauzima treće mesto na listi industrija koje najintenzivnije utiču na uništavanje i na zagađivanje životne sredine.
Prvi oblik uništavanja životne sredine, koji je uključen u proces proizvodnje papira, odnosi se na čin sečenja zdravih stabala drveća od kojih se proizvodi papir i koja su kao takva neophodna za proces proizvodnje papira.
Takva stabla, uglavnom su stabla jele, stabla bora, stabla breze, stabla topole i stabla bukve, a ono što je u vezi takvih stabala neizostavno napomenuti, jeste da ona često rastu i po nekoliko decenija, pa čak i po blizu stotinu godina pre nego što postanu dovoljno „zrela“ za proizvodnju papira i pre nego što u tu svrhu budu posečena.
Samim tim, lako se može zaključiti da je postupak proizvodnje papira dodatno komplikovan i zahtevan i da podrazumeva investiranje vremena.
Dalji proces proizvodnje papira, uključuje i podrazumeva niz hemijskih postupaka u okviru kojih dolazi do oslobađanja različitih otrovnih i štetnih materija koje se ne mogu definisati nikako drugačije do kao zagađivači vazduha i uopšteno kao zagađivači životne sredine.
Imajući u vidu sve do sada navedeno, ljudi kod kojih je razvijena svest o tome na koje sve načine i u kojoj meri proizvodnja papira utiče štetno na životnu sredinu, ispred sebe su postavili cilj da otkriju i da formulišu novu tehnologiju proizvodnje papira koja će biti sačinjena od faza koje imaju manje štetan uticaj na životnu sredinu i koja kao takva sama po sebi ima manje štetan uticaj na životnu sredinu.
Na svu sreću, takva tehnologija proizvodnje papira, otkrivena je i formulisana je još pre nekoliko desetina godina, a njena primena iz godine u godinu je u ekspanziji jer se globalna svest o njenom značaju sve više podiže kako u čitavom svetu, tako i kod nas.
Tehnologija proizvodnje papira o kojoj govorimo, odnosi se na reciklažu papira, a u nastavku teksta koji upravo čitate, pronaći ćete sve informacije koje je potrebno da znate u vezi reciklaže papira. Pored reciklaže papira, popularno je i vršenje otkupa kartona kao i njegova reciklaža.
Reciklaža papira
Kao što je moguće zaključiti na osnovu informacija koje smo izložili u prethodnom, uvodnom delu ovog teksta, reciklaža papira podrazumeva jednu zasebnu tehnologiju proizvodnje papira koja je karakteristična prvenstveno po tome što predstavlja proces koji ne samo da neuporedivo manje utiče na uništavanje i na zagađivanje životne sredine, već i utiče pozitivno na zaštitu i na očuvanje životne sredine.
Naime, u okviru sprovođenja reciklaže papira, papir se proizvodi od starog, iskorišćenog i odbačenog papira, što već u startu sa sobom nosi prednosti ove tehnologije proizvodnje papira u odnosu na tehnologiju proizvodnje papira u okviru koje se papir proizvodi od zdravih i vitalnih stabala drveća.
Konkretnije, samim tim što se u okviru reciklaže papira papir proizvodi od starog, iskorišćenog i odbačenog papira, to znači da prethodno nije neophodno niti čak potrebno izvršiti seču zdravih i vitalnih stabala drveća.
Uz to, s obzirom na činjenicu da reciklaža papira podrazumeva proizvodnju papira od starog, iskorišćenog i odbačenog papira, to znači da ona kao postupak proizvodnje papira direktno utiče na sprečavanje stvaranja deponija na kojima se papir razlaže i razgrađuje i po neverovatnih sto godina u okviru kojih aktivno i konstantno zagađuje prirodu i životnu sredinu i to stvarajući i oslobađajući metan koji utiče na nastanak efekta staklene bašte na planeti.
Pored ovih, upravo navedenih i ujedno najznačajnijih formi uticaja na sprečavanje uništavanja i zagađivanja životne sredine, reciklaža papira sa sobom nosi i podrazumeva i brojne druge takođe pozitivne forme uticaja.
Evo koje konkretno pozitivne forme uticaja sa sobom nosi i podrazumeva reciklaža papira:
- Kroz postupak reciklaže jedne tone starog, iskorišćenog i odbačenog papira, sprečava se sečenje sedamnaest zdravih i vitalnih stabala drveća.
- Kroz postupak reciklaže jedne tone starog, iskorišćenog i odbačenog papira, sprovodi se ušteda 32.000 litara vode, 380 litara benzina, 2 kubna metra zemljišnog prostora koji bi bio pokriven deponijom i 4.200 kilovata energije.
- Kroz postupak reciklaže bilo koje količine starog, iskorišćenog i odbačenog papira, mera oslobađanja otrovnih i štetnih materija koje zagađuju vazduh je za čak oko 90 % manja od mere oslobađanja otrovnih i štetnih materija u okviru proizvodnje novog papira, odnosno papira koji se proizvodi od stabala drveća.
- U proces reciklaže papira, potrebno je uložiti oko 50 % manje novčanih sredstava, nego što je to slučaj sa procesom proizvodnje novog papira.
S obzirom na to da su informacije o prednostima proizvodnje recikliranog papira u odnosu na proizvodnju novog papira dostupne i bliske sve većem broju ljudi, sve veći broj ljudi shvata značaj reciklaže papira i sve veći broj ljudi počinje da se interesuje za prikupljanje starog papira koje predstavlja prvi i neophodni korak na putu ka sticanju uslova za sprovođenje reciklaže papira.
Na koji način se sprovodi reciklaža papira?
Sprovođenje reciklaže papira, započinje tako što se stari, iskorišćeni i odbačeni papir najpre prikupi, a onda i dopremi u centar za reciklažu gde se sortira, odvaja odnosno pročišćava od eventualno prisutnog sadržaja drugog otpada i onda melje.
Kada se melje, stari, iskorišćeni i odbačeni papir se meša prvo sa vodom uz pomoć koje dobija formu kaše, odnosno pulpe.
Onda kada se stari, iskorišćeni i odbačeni papir pretvori u kašu, odnosno u pulpu, tada se podvrgava postupku floatacije.
Floatacija predstavlja hemijski proces, u okviru kojeg se iz kaše dobijene od starog papira i vode odstranjuju eventualno prisutne strane i štetne čestice, kao i čestice boje.
Pri određenim okolnostima, nakon što se oslobodi od eventualno prisutnih stranih i štetnih čestica, kao i od čestica boje, kaša dobijena od starog papira i vode se dodatno ispira.
Nakon toga, u finalnim fazama sprovođenja reciklaže papira, kaša dobijena od starog papira i od vode se izbeljuje, a zatim se podvrgava oblikovanju, odnosno presovanju u okviru kojeg se oslobađa od sadržaja vode i dobija svoju finalnu formu, a to je forma novog, recikliranog papira.
Prikupljanje i otkup papira – postupak, cene i sve što treba da znate
Postupak prikupljanja papira, istovremeno je koliko jednostavan i lak, toliko i komplikovan i težak.
Jednostavnost i lakoća ovog postupka, ogleda se u činjenici da on ne zahteva angažovanje odgovornosti niti angažovanje nekih posebnih psihičkih ili fizičkih veština i sposobnosti.
Ipak, sa druge strane posmatrano, postupak prikupljanja papira, istovremeno je i komplikovan i težak iz razloga što zahteva neverovatno mnogo upornosti i strpljenja, vremena i spremnosti da se radi veliki broj sati u kontinuitetu i to napolju i da se pritom izdrže različiti vremenski uslovi, pa čak i oni najekstremniji vremenski uslovi, kao što su jaka vrućina, kiša, susnežica ili sneg.
Naime, da bi postupak prikupljanja papira urodio zadovoljavajućim i isplativim rezultatima, to jest da bi mogla da se sakupi količina papira koja kada se proda može da donese koliki toliki novčani dobitak, potrebno je da se papir prikuplja svakodnevno i to u kontinuitetu od 8 do čak 12 sati dnevno.
U našoj državi, prikupljanjem papira se u većini slučajeva bave pripadnici romske populacije, a ono o čemu oni gotovo jednoglasno svedoče, jeste da je najčešće nemoguće unapred predvideti kolika količina papira će u kojem vremenskom periodu biti skupljena.
Ponekad, kada su okolnosti takve, za jedan dan, moguće je prikupiti količinu papira koju je pri nekim drugačijim okolnostima potrebno skupljati i po nekoliko dana ili čak nedelju dana.
Kada se prikupi izvesna, značajna količina papira, tu količinu papira je potrebno odneti u centar za otkup papira. Takvih centara, ima u svim gradovima u Srbiji, a kada se prikupljeni papir donese u neki od tih centara, zaposleni u njemu, pre nego što otkupe papir, najpre će ga sortirati i izmeriće ga u cilju određivanja njegove težine.
Prilikom sortiranja, prikupljeni papir se raspoređuje u nekoliko kategorija kvaliteta.
Najkvalitetnijom kategorijom papira, smatra se takozvani kancelarijski papir koji je namenjen za štampanje, a ispod pomenute, postoje i brojne druge, lošije kategorije papira.
Bez obzira na to o kojoj konkretno kategoriji papira je reč, prilikom otkupa papira, zaposleni u centrima za otkup papira tolerišu ukoliko prikupljeni papir u odnosu na ukupnu količinu sadrži do 10% vode i do 1% nečistoće.
U zavisnosti od kategorije kvaliteta, otkupna cena papira se kreće u rasponu od 2,5 dinara do 8 dinara po kilogramu.
