Plastika, tačnije plastični proizvodi, počev od onih najsitnijih plastičnih proizvoda kao što su plastične kese ili plastični čepovi i zatvarači za flaše, pa sve do krupnih plastičnih proizvoda kao što su na primer plastične stolice i stolovi, tobogani ili burad i kace, kao što vam je to uostalom i poznato, nalaze se doslovno svuda oko vas i na ovaj ili na onaj način vam kroz ispunjavanje scoje svrhe olakšavaju život.
Međutim, iako su svi gore navedeni, kao i brojni drugi proizvodi od plastike korisni i iako vam kao takvi kao što smo to prethodno već i naveli na ovaj ili na onaj način olakšavaju život, problem nastaje onog trenutka kada se upotrebni vek takvih proizvoda završi i kada dođe vreme da oni postanu deo otpada koji će završiti na nekoj od deponija.
Naime, da bi se plastični otpad koji se našao u prirodi razgradio, potrebno je da prođe najmanje 100 godina, a najviše čak neverovatnih 1.000 godina, u zavisnosti od toga o kakvom konkretno tipu plastičnog otpada govorimo, to jest u zavisnosti od toga od koje konkretno vrste plastike je taj plastični otpad nastao.
U periodu trajanja procesa razgradnje, plastični otpad oslobađa čitav niz štetnih i otrovnih vrsta materija, koje zagađuju kako vazduh, tako i zemljište, a što je veća koncentracija štetnih i otrovnih vrsta materija koje se oslobode u periodu trajanja procesa razgrdnje plastičnog otpada, to je i više izražena mera u kojoj se odvija zagađivanje čitave prirode.
Posledice zagađivanja prirode, koje nastaju i koje se razviju usled dugotrajnog razgrađivanja plastičnog otpada, odražavaju se štetno i pogubno kako na gore pomenute elemente prirode kao što su vazduh i zemljište, tako i na brojne druge elemente prirode, pa čak i na ljude, na životinje i na biljke.
Kako bi se smanjila mera u kojoj se odvija zagađivanje čitave prirode usled razgradnje plastičnog otpada, važno je pre sveg podići svest o značaju recikliranja takvog otpada i pobrinuti se o tome da učestalost recikliranja plastičnog otpada bude izražena toliko da što je moguće više neutrališe štetan uticaj razgradnje plastičnog otpada.
Reciklaža plastike
Recikliranje plastike, predstavlja proces u okviru kojeg se plastični otpad prerađuje i obrađuje sa ciljem da dobije novu upotrebnu svrhu i da se na taj način ponovo vrati najpre na tržište, a onda i u upotrebu.
Proces recikliranja plastike, sastoji se iz nekoliko faza, a to su faza sakupljanja i sortiranja plastičnog otpada, faza usitnjavanja i pranja plastičnog otpada, zatim faza topljenja i faza proizvodnje isečaka.
O svakoj od upravo nabrojanih faza iz kojih se sastoji proces recikliranja plastike, imaćete prilike da saznate nešto više kroz sadržaj koji se nalazi u nastavku ovog teksta:
Faza sakupljanja i sortiranja plastičnog otpada:
Ova faza, predstavlja fazu kojom doslovno uvek započinje proces reciklirnja plastike i ovom fazom, uslovljene su i od nje zavise sve ostale faze procesa recikliranja plastike. Faza sakupljanja i sortiranja plastičnog otpada, kao što se to može lako i zaključiti na osnovu njenog naziva, sastoji se iz dva segmenta, a to su segment sakupljanja plastičnog otpada i segment sortiranja prethodno sakupljenog plastičnog otpada. Sakupljanje plastičnog otpada, podrazumeva sakupljanje doslovno svih mogućih vrsta neoštećenih ili pak oštećenih proizvoda od plastike koji su prethodno upotrebljeni i odbačeni.
Takvi proizvodi, mogu biti proizvedeni od providne, od tonirane ili od obojene plastike i mogu imati različitu gustinu, odnosno tvrdoću. Kada se sakupi izvesna količina plastičnog otpada, pre započinjanja nove faze recikliranja plastike, a to je faza usitnjavanja i pranja plastičnog otpada, potrebno je obaviti sortiranje sadržaja od kojeg se satoji ta sakupljena količina plastičnog otpada.
U okviru sortiranja plastičnog otpada, ukupna količina sakupljenog plastičnog otpada, rzvrstava se na nekoliko gomila i to tako što se na svaku gomilu odvajaju, to jest stavljaju komadi plastike koji su isti ili bar približno isti na osnovu gustine, odnosno tvrdoće, kao i na osnovu činjenice da li su proizvedeni od providne, od tonirane ili od obojene plastike. Svaka od tih gomila plastičnog otpad se balira ili pakuje, kako bi se što jednostavnije transportovala do prostorije u kojoj će se obaviti usitnjavanje i pranje plastičnog otpada.
Faza usitnjavanja i pranja plastičnog otpada:
Faza usitnjavanja i pranja plastičnog otpada, baš kao i prethodno opisana faza recikliranja plastike, sastoji se iz dva segmenta, a to su segment usitnjavanja i segment pranja.
Postupak usitnjavanja plastičnog otpada, podrazumeva seckanje prethodno sortiranih komada plastike, a u okviru tog seckanja, komadi plastike se mogu oblikovati u trakice ili u sitne komadiće.
Nakon što komadi plastike postanu iseckani na trakice ili na sitne komadiće, oni prolaze kroz proces dodatnog razvrstavanja u okviru kojeg se uz pomoć specijalne mašine koja se za to koristi razvrstavaju prema vrsti plastike od koje su proizvedeni.
Na samom kraju ove faze recikliranja plastike, usitnjeni i precizno razvrstani komadi plastike se izlažu procesu pranja koje ima za cilj da sa njih eliminiše eventualno prisustvo bilo kojeg oblika nečistoća ili stranih materija, kao što su na primer tragovi papirnih etiketa, tragovi lepka kojim su bile zalepljene etikete i slično.
Faza topljenja:
U okviru odvijanja faze topljenja, prethodno usitnjen, opran, ali i osušen plastični otpad, izlaže se regulisanim i kontrolisnim temperaturnim uslovima u okviru kojih se topi i preoblikuje. Postupak preoblikovanja, najčešće se izvodi tako da se formiraju takozvane plastične granule, ali se takođe mogu formirati i različiti drugi oblici.
Topljenje, ali i preoblikovanje usitnjenih komadića plastike, vrši se posredstvom upotrebe specijalne vrste mehanizama koji obezbeđuju da ne dođe do toga da se plastika uništi.
Faza proizvodnje isečaka:
Faza proizvodnje isečaka, ujedno podrazumeva poslednju, to jest završnu fazu recikliranja plastike. U okviru odvijanja ove faze, prethodno oblikovani komadi plastike (to su dakle najčešće takozvane plastične granule) izlažu se postupku presovanja koje ima za cilj da ih oblikuje u isečke.
Tako oblikovani isečci, iz prostorija u kojima je završen postupak recikliranja plastičnog otpada, prebacuju se u pogone fabrika u kojima se vrši proizvodnja novih plastičnih proizvoda.
Otkupne cene plastike
Otkupna cena plastike, tačnije otkupna cena plastičnog otpada, uslovljena je nizom faktora koji se odnose na pojedine, ključne osobine tog plastičnog otpada. Pod takvim osobinama, podrazumeva se recimo nivo suvoće plastičnog otpada, nivo čistoće plastičnog otpada, činjenica da li je i na koji način je plastični otpad klasiran pre nego što je dopremljen do centra za otkup, činjenica da li je i na koji način je plastični otpad upakovan pre nego što je dopremljen do centra za otkup i slično.
Kada se svi ti, prethodno navedeni faktori uzmu u obzir i kada se razmotre, tek onda je moguće konačno odrediti otkupnu cenu plastike, odnosno plastičnog otpada.
Ukoliko govorimo o plastičnom otpadu najboljeg kvaliteta, koji kao takav uopšte ne sadrži nečistoće ili koji sadrži tek minimalnu količinu nečistoće, koji je suv, koji je kvalitetno sortiran i koji je adekvatno upakovan pre nego što je dopremljen do centra za otkup, otkupna cena takvog plastičnog otpada može dostići visinu od oko 370 evra po toni.
Otkup plastičnih flaša
Plastične flaše, predstavljaju vrstu plastičnog otpada koji je najlakše dostupan i koji se bar kada je u pitanju naša država najčešće sakuplja, a samim tim i reciklira.
Po završetku sakupljanja plastičnih flaša, kao što je to slučaj i sa svim drugim vrstama plastičnog otpada, flaše je poželjno sortirati prema tipu plastike od koje su proizvedene, zatim ih je poželjno adekvatno upakovati i tek onda ih prodati.
Uslugu otkupa plastičnih flaša, u našoj državi vam može ponuditi tek nekoliko preduzeća, dok su u inostranstvu, takva preduzeća daleko brojnija i samim tim dostupnija.
Ono što je takođe potrebno, a možda čak i najvažnije napomenuti kada je u pitanju otkup plastičnih flaša, jeste da je otkupna cena plastičnih flaša niža od otkupne cene drugih vrsta plastičnog otpada.
Konkretno, otkupna cena plastičnih flaša, kreće se u rasponu od 110 evra do 240 evra po toni, dok otkupna cena najkvalitetnijeg plastičnog otpada, kao što smo to prethodno i naveli može dostići i čak 370 evra.
Razlog zbog kojeg je otkupna cena plastičnih flaša niža od otkupne cene drugih vrsta plastičnog otpada, ogleda se u tome što je kvalitet plastike od koje su izrađene plastične flaše niži od kvaliteta plastike od koje su izrađeni brojni drugi plastični proizvodi koji kasnije mogu ući u sastav plastičnog otpada.
