Srazmerno sa podizanjem svesti o značaju vođenja adekvatne brige o zaštiti i očuvanju životne sredine, porasla je i svest o značaju recikliranja najrazličitijih vrsta sekundarnih sirovina, kao što su recimo gvožđe, bakar i brojne druge vrste metala, ili na primer papir, plastika i staklo.
Postupku recikliranja takvih, gore navedenih, ali i drugih vrsta sekundarnih sirovina, uvek mora da predhodi postupak njihovog sakupljanja, a onda i postupak njihovog dopremanja do specijalizovanih stovarišta koja se nalaze u sklopu specijalizovanih centara u kojima se obavlja njihov otkup.
Kroz sadržaj ovog teksta, posvetićemo se informacijama koje se tiču svih faza koje se odvijaju od postupka sakupljanja stakla, do postupka recikliranja stakla.
Sakupljanje stakla
U poređenju sa učestalošću sakupljanja različitih drugih materijala koji se svrstavaju u sekundarne sirovine, učestalost sakupljanja stakla, bar kada je u pitanju naša država još uvek je relativno mala i kao takva ne dostiže zadovoljavajuće i očekivane razmere.
Drugim rečima objašnjeno, to znači da se ljudi koji su zainteresovani za sakupljanje, a onda i za prodaju sekundarnih sirovina, znatno češće odlučuju da se posvete sakupljanju neke druge vrste sekundarne sirovine, kao što je na primer određena vrsta metala, koja će im kroz čin prodaje doneti više materijalne koristi.
Iz razloga što još uvek nema dovoljno onih koji su zainteresovani da se samoinicijativno posvete sakupljanju stakla, u poslednjih nekoliko godina, realizovani su različiti programi koji su imali za cilj da podstaknu sakupljanje upravo ove vrste sekundarne sirovine.
U okviru realizacije takvih programa, obezbeđeni su recimo reciklažni kontejneri u koje je potrebno odlagati selektivni otpad koji podrazumeva upotrebljenu staklenu ambalažu ili druge forme upotrebljenih staklenih proizvoda.
Jedan od glavnih i osnovnih razloga zbog kojih se izuzetno mali broj pojedinaca samoinicijativno odlučuje za sakupljanje stakla, ogleda se u činjenici da je u poređenju sa otkupnom cenom brojnih drugih vrsta sekundarnih sirovina, otkupna cena stakla izuzetno niska i u tome što upravo ta činjenica demotiviše ljude koji bi pri drugačijim okolnostima bili zainteresovani za sakupljanje stakla.
Pre nego što sa vama podelimo više konkretnih informacija koje se odnose na otkupne cene stakla, vašu zainteresovanost za sakupljanje stakla, pokušaćemo da podstaknemo kroz informacije koje se odnose na značaj recikliranja stakla.
Značaj recikliranja stakla
Staklo, kao vrsta sekundarne sirovine, razlikuje se od brojnih drugih vrsta sekundarnih sirovina, na osnovu činjenice da je stoprocentno podložno postupku recikliranja.
To konkretnije znači, da se prilikom recikliranja stakla iz njegovog sadržaja ne izdvajaju otpadne materije i da se svih sto procenata određene količine upotrebljenog i odbačenog stakla kroz postupak recikliranja može pretvoriti u upotrebljivo staklo.
Pritom, postupak recikliranja stakla, može se obavljati iznova i iznova, što znači da staklo kao vrsta materijala neograničeno mnogo puta može prelaziti iz forme upotrebljenog i odbačenog u formu upotrebljivog.
Osim upravo navedenog i opisanog razloga u kojem se ogleda značaj recikliranja stakla, značaj recikliranja stakla se ogleda i u brojnim drugim razlozima.
Konkretno, tokom svake pojedinačne kalendarske godine, u svetu se proizvede približno oko petsto miliona novih primeraka staklene ambalaže (nekada je taj broj neznatno manji, a nekada je neznatno veći), a odbaci se čak oko sto milijardi upotrebljenih primeraka staklene ambalaže.
Kroz postupak sakupljanja i recikliranja upotrebljenih primeraka staklene ambalaže, može se značajno smanjiti količina stvorenog otpada koji se bar kada je konkretno stakleni otpad u pitanju razgrađuje neverovatnih 4.000 godina i koji kao takav dugotrajno zagađuje prirodnu sredinu. Ujedno, kroz postupak sakupljanja i recikliranja stakla, može se značajno umanjiti i potreba za proizvodnjom nove staklene ambalaže, a na taj način se paralelno može smanjiti i potreba za ulaganjem u razvoj industrije stakla. Imajući u vidu činjenicu o tome koliko dugo traje razgradnja odbačenog stakla u prirodi, a koliko je potrebno uložiti u proizvodnju novog stakla, vlasti brojnih država u svetu, ali i različite društvene organizacije koje deluju na teritorijama tih država, uspele su da kod svojih sunarodnika podignu svest o značaju recikliranja stakla.
U pojedinim državama, ta svest je toliko podignuta da se u njima u toku svake godine obavi reciliranje čak 95 % upotrebljenog i odbačenog stakla. U našoj državi, to na žalost još uvek nije slučaj.
Otkup stakla
Kada je reč o otkupu stakla, najpre treba izdvojiti i naglasiti činjenicu da se pod staklom koje je podležno prodaji, a samim tim i otkupu, smatra takozvano ambalažno staklo, ali i svaki drugi oblik stakla, pa čak i uništeno, odnosno polomljeno staklo koje se na tržištu sekundarnih sirovina definiše kao stakleni krš.
Uslugu otkupa stakla, u našoj državi na žalost nudi veoma mali broj preduzeća, a jedno od takvih preduzeća, nalazi se u neposrednoj blizini Niša, tačnije u mestu Grejač.
Na teritoriji Pančeva, takođe postoji preduzeće koje nudi uslugu otkupa stakla, ali za razliku od prethodno pomenutog preduzeća u blizini Niša, ovo preduzeće otkupljuje samo i isključivo ravno staklo, kao što je prozorsko staklo ili neko tome slično ravno staklo.
Iz razloga što je kapacitet preduzeća koja nude uslugu otkupa stakla u našoj državi mali, državni resursi otpadnog stakla koje se u toku godine sakupi uglavnom bivaju prodati u inostranstvu, a to se negativno odražava na industriju stakla u našoj državi.
Naime, s obzirom na činjenicu da se najveći deo upotrebljenog i odbačenog stakla izveze iz naše države, domaća industrija stakla je suočena sa obavezom proizvodnje novog stakla, a samim tim i sa obavezom uvoza sirovina koje su potrebne za proizvodnju novog stakla.
Otkupne cene stakla
Otkupne cene stakla, na teritoriji naše države su izuzetno niske i to kao što smo u prethodnom delu teksta već i napomenuli, predstavlja jedan od glavnih i osnovnih razloga zbog kojih su ljudi generalno nezainteresovani, odnosno veoma malo i retko zainteresovani za to da se aktivno uključe u proces sakupljanja stakla koji predstavlja preduslov za proces recikliranja stakla.
Konkretno, upotrebljeno i odbačeno staklo, u našoj državi se otkupljuje po ceni koja se kreće u rasponu od svega 50 para do svega 2,2 dinara po kilogramu.
Ukoliko uzmete u obzir navedenu informaciju, lako možete zaključiti da je potrebno da se sakupi čak trideset i devet tona stakla, kako bi se ostvarila zarada u iznosu prosečne plate u Srbiji.
S obzirom da je ideja o tome da je moguće sakupiti trideset i devet tona stakla krajnje nerealna, nerealno je i očekivati ostvarivanje zadovoljavajuće zarade kroz postupak sakupljanja stakla.
Ono što je pritom jako važno navesti kada je u pitanju gore navedena otkupna cena stakla, jeste da se ona odnosi na staklo koje je u formi oštećenog, to jest polomljenog stakla, koje se na tržištu sekundarnih sirovina tretira kao stakleni krš.
Kada je u pitanju otkup staklenih flaša, situacija je nešto drugačija i povoljnija.
Naime, staklene flaše, kao i različiti drugi oblici staklene ambalaže (to su na primer staklene tegle) otkupljuju se po nešto višim cenama koje se kreću u rasponu od 1 dinar do 5 dinara po kilogramu.
Na osnovu takve činjenice, može se izvesti zaključak, da se jedna gajba staklene ambalaže koju čine staklene flaše zapremine od po 1 litar, na domaćem tržištu sekundarnih sirovina može prodati po ceni od oko 200 dinara.
U državama koje su članice EU, otkupne cene stakla su nešto drugačije, to jest nešto više nego što je to slučaj kod nas.
Recimo, prema informacijama koje datiraju iz 2013. godine, a koje se pritom još uvek smatraju validnim, za količinu od jedne tone stakla, moguće je ostvariti novčanu zaradu u iznosu od oko 48 evra.
Iako se na osnovu navedene visine otkupne cene stakla koja je aktuelna u državama koje su članice EU može zaključiti da je prodaja stakla u tim državama isplativija nego kod nas, ipak treba naglasiti da je i u njima prodaja stakla manje isplativa nego što je prodaja drugih vrsta sekundarnih sirovina.
Naime, na tržištu sekundarnih sirovina, na prostorima država koje su članice EU, za jednu tonu stakla, kao što smo to i naveli, moguće je ostvariti novčanu zaradu u iznosu od 48 evra, ali je za istu količinu papira ili za istu količinu plastike moguće ostvariti višestruko veću novčanu zaradu.
Konkretnije, za jednu tonu papira, moguće je ostvariti novčanu zaradu u iznosu od oko 130 evra, dok je za jednu tonu plastike moguće ostvariti novčanu zaradu u iznosu od oko 370 evra.
